MİNNESOTA ÇOK YÖNLÜ KİŞİLİK ENVANTERİNİN KISA TANIMI
Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (Minnesota Multiphasic Personality Inventory – MMPI) “doğru”, “yanlış” ve “bilmiyorum” şeklinde cevaplandırılan 550 maddeden oluşan, bireyin kişisel ve toplumsal uyumunun objektif olarak değerlendirmeyi amaçlayan bir ölçektir. Bugün Amerika Birleşik Devletinde en sık kullanılan ve üzerinde çok miktarda araştırma yapılan kişilik envanterinden biridir. Ayrıca birçok Avrupa, Asya ve Güney Amerika ülkeleri için standardizasyonu yapılmıştır. (Buteher ve Pancheri, 1976).
Testin 10 kişilik ve 3 de geçerlik alt testi vardır. Temel amaç ölçeğin kliniklerde kullanılması olduğu için ilk geliştirilen alt test geliştirmede kullanılan psikopatolojik gruplara göre ayrılmışlardır. Bu alt testler 1. Hs (Hipokondri), 2. D (depresyon), 3. Hy (Histeri), 4. Pd (Psikopatik sapma), 5. Mf (Maskulmite feminite), 6. Pa (Paranoya), 7. Pr (Psikasteni), 8. Se (Skizofreni), 9. Ma (Pipomani) dir. Daha sonra geliştirilen. 0- Si (Sosyal içedönüklük) alt testi de standart test profiline eklenmiştir. Ancak her bir alt testin birbirlerinden ayrı etiyolojik ya da prognostik entiteyi ölçmesi beklenmemektedir. Örneğin, şizofreni alt testinde belli bir puanın üzerinde puan almış bir bireye şizofreni tanısı konmaktadır. Bu çeşit yanlış anlamağa yol açmaması için bu alt testler şimdi sayılan ya da kısaltılmış adlarıyla anılmaktadır. Klinik alt testlerden başka testin, I, F ve K olarak adlandırılan geçerlik alt testi vardır. Bunlar test alma tutumlarını değerlendirmeyi amaçlar ve elde edilen klinik puanların geçerlilik derecesiyle ilgili bilgi sağlarlar.
Test sonuçları her bir alt testten alınan puanların işaretlendiği bir profil kağıdına işaretlenir. Ham puanlar ortalaması 50 ort., standart sapması 10 olan T standart puanına çevrilerek değerlendirilir.
MİNNESOTA ÇOK YÖNLÜ KİŞİLİK EVNATERİNİN GELİŞTİRİLMESİ
1939 yılında bir psikolog olan Starke R. Hathaway ve bir nöropsikiyatrist olan J. Charnley MeKinley yetişkin hastaların psikiyatrik değerlendirilmesinde yardımcı olacak objektif ve pratik bir test geliştirme çabalarına başladılar. Amaçları psikiyatrik hastalıkların şiddetini ölçmek olduğu kadar zamanla ya da tedavi edici yaklaşımların sonucunda hastalığın şiddetinde görülen değişiklikleri de değerlendirmekti (Dahlstrom ve ark., 1972). Böyle bir testi geliştirmede ilk adım olarak daha önce geliştirilmiş testlerden, psikiyatrik vaka notlarından, psikiyatrik görüşme rehberlerinden ve kendi klinik tecrübelerinden kaynaklanan 1000 kadar madde topladılar. Bu maddeler okunma kolaylığı, tekrarlar, basitlik, cümlelerin olumlu ya da olumsuz biçimde olmalarına göre ayıklandı.
Alt testlerin çoğunun geliştirilmesinde elde kalan 504 madde kullanıldı. Bu maddeler, normal kişilik özellikleri, psikiyatrik belirtiler, bedensel yakınmalar, toplumsal tutum, inanç ve yargılar, aile, eğitim, evlilik, cinsiyet, meslek gibi çok çeşitli uyum alanlarını kapsamaktadır. Ayrıca bireyin test alma tutumlarıyla ilgili maddeler de bulunmaktadır.
Maddelerin seçilmesinden sonra psikiyatrik bozuklukların değerlendirilmesi amacıyla alt testlerin geliştirilmesine geçildi. Hipokondri, şizofreni ve hipomani tanı grupları için ayrı alt testler geliştirildi.
Objektif Test Geliştirme Stratejileri:
MMPI alt testlerinin geliştirilme tarzını anlatmadan önce objektif kişilik testlerinin geliştirilmesindeki temel stratejilerden söz etmek yerinde olacaktır. Test geliştirme stratejisi terimiyle test maddelerinin sistematik olarak gruplandırılması ve toplam test puanlarının elde edilmesi için maddelerin puanlandırma yönünün saptanması kastedilmektedir (Goldberg, 1972).
Test geliştirmede üç temel stratejiden söz edilebilir. Bunlar
- a) Gorgül (ampuk), strateji
- b) İç – tutarlılık (içrol) stratejisi
- c) Rasyonel karamsal stratejidir.
Rasyonel kuramsal stratejide maddelerin alt testlere ayrılması ve puanlandırma yönü test geliştiricisinin yargısına ya da belli bir kurama davranmaktadır. Kişilik testlerinin öncülerinden olan Woodqorth Kişisel Veri Çizelgesi (Woodwarth’s Personal Data Sheet) bu yaklaşımın bir örneğidir. Bu çizelgede psikiyatrik hastalık beklentilerinin bireyde varolup olmadığını araştıran sorular vardır.İç tutarlılık stratejisinde maddeler topluluğunun alt testlere ayrılması maddelerin iç yapısına göredir. Alt testlerdeki maddelerin homojenliği ya da iç tutarlığı maddeleri alt testlere ayırmada ve puanlama yönünü saptamada kullanılan yöntemlerden biridir. Bir başkası ise faktör analitik yöntemdir. R. B. Cattell tarafından geliştirilen 16PF (16 Kişilik Faktörü) teste bu yaklaşımın bir örneğidir. Faktör analitik yöntemle geliştirilen birbirinden farklı 16 boyutta kişiliği değerlendirmeyi amaçlar (Cattel ve Eber, 1964).Görgül de ise bir maddenin hangi alt teste gireceği test dışı bir referans grupla karşılaştırma sonucu saptanır. Ölçülmesi amaçlanan belirli bir özelliğe sahip olan bir grubu normatif gruptan en iyi ayırt eden maddeler seçilerek test oluşturulur. Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri böyle bir yaklaşımla geliştirilmiştir. Örneğin, iyi tanımlanmış hipokondriak hasta grubun testin bütün maddelerine verdiği cevaplar psikiyatrik hastalığı olmayan normal grupla karşılaştırılmış, iki grubu birbirinden en iyi şekilde ayırt eden maddeler hipokondri alt testini oluşturmuştur.
Minnesota testi soru sayfasını word olarak indirmek için tıklayın.
Minnesota el kitabı’nı word belgesi olarak indirmek için tıklayın.
